गुहागर : माती नसलेल्या खडकाळ जमिनीवर म्हणजेच कातळावर शेती करण्याचा वेगळा विचार करणाऱ्यांना बऱ्याचदा वेड्यात काढले जाते; मात्र अशा वेगळ्या आणि धाडसी प्रयोगात उत्तम यश मिळाले, की त्याचे समाधान निराळेच असते. वेळणेश्वर (ता. गुहागर, जि. रत्नागिरी) येथील शेखर गाडगीळ हे शेतकरी सध्या असेच समाधान अनुभवत आहेत. कातळ भागातील अर्धा गुंठा जमिनीत केलेल्या हळदीच्या लागवडीतून त्यांनी १२५ किलो हळदीचे उत्पादन घेतले आहे.  

कोकणाला निसर्गाने भरभरून दिले आहे. प्रचंड वृक्षसंपदा, वेड लावणारे निसर्गसौंदर्य. रत्नागिरी जिल्ह्यात ४८ टक्के भाग हा वनाच्छादित आहे; मात्र दुसरीकडे उजाड कातळही आहे. हा खडकाळ प्रदेश असल्याने त्यावर झाडे नाहीत; मात्र खुरटी झुडपे विरळ स्वरूपात सगळीकडे उगवतात. काही कातळ भाग केवळ पावसाळ्यातील गवताव्यतिरिक्त माळरानासारखे उजाड दिसतात. शासकीय दप्तरी ‘पोटखराबा’ अशी नोंद असलेल्या म्हणजेच लागवडयोग्य नसलेल्या कातळ भागात ‘ब्लास्टिंग’ने खड्डे करून अनेक ठिकाणी हापूसच्या आंबा बागायती उभ्या केल्या आहेत; पण या बागांचा खर्च हा सर्वसामान्यांच्या आवाक्याबाहेरचा आहे; पण जिद्द असेल आणि मेहनतीची तयारी असेल, तर कातळातूनही सोने पिकवता येते, हेच गाडगीळ यांच्या या प्रयोगातून दिसून येते.


२०१८च्या जून महिन्यात केवळ अर्धा गुंठा जागेत, हळकुंडापासून तयार केलेल्या ‘एसके-४’ (स्पेशल कोकण) या सचिन कारेकरने विकसित केलेल्या हळदीच्या जातीची लागवड केली. त्यातील १५० रोपे या पालापाचोळ्यावर (मातीविरहित जागेवर), तर ५० रोपे माती असलेल्या जागेवर लावली. लागवडीच्या वेळी केवळ गांडूळखत व दर १५ दिवसांनी जीवामृत घालणे सुरू केले. याव्यतिरिक्त अन्य कोणतेही रासायनिक खत घातले नाही किंवा फवारणी केली नाही. त्यातून आता १२५ किलो ओल्या हळदीचे उत्पादन मिळाले आहे. यामध्ये १०० किलो हळकुंडे व २५ किलो कंद यांचा समावेश आहे. काही गड्ड्यांचे वजन दीड ते दोन किलो एवढे भरले आहे.